In de commissie Leefmilieu van het Brussels Parlement (17/06/2022) lichtte parlementslid Carla Dejonghe het voorstel voor een verbod op onverdoofd slachten, dat zij mee indiende, toe:

"In het Nederlands bestaat de uitdrukking “over koetjes en kalfjes praten” ( “parler de la pluie et du beau temps”). Het gaat hier misschien dan wel over koetjes en kalfjes, maar in deze context is het voor één keer ironisch genoeg letterlijk te nemen. Het is een serieuze topic die, ook voor mij persoonlijk, zeer belangrijk is.

Misschien hebben we ons voorstel verkeerd geformuleerd. Dit is feitelijk geen “verbod” op onverdoofd slachten. We hadden het een “verplichte verdoving” moeten noemen. Meer of minder is het niet.     

Het is vandaag de dag soms bijna een schande om dat toe te geven, maar ik kom uit een oude politieke familie. Mijn vader, die 36 jaar op de teller had staan in de politiek toen hij de fakkel doorgaf, gaf me ook wat wijze raad mee. Allereerst zei hij: “Blijf jezelf”. Dit is belangrijk in een voorstel dat velen onder ons persoonlijk raakt, waarvan we emotioneel worden. Of het nu is omdat we dierenvriend zijn, gelovig zijn of wat dan ook. Dit is, denk ik, de eerste keer dat ik dit in deze mate meemaak. Mijn vader zei ook: “In de politiek moet je keuzes maken, beslissingen nemen. Soms zijn ze goed, soms zijn ze fout, maar het is je plicht om te kiezen.”

Ik heb in dit dossier mijn keuze gemaakt. Dit thema ligt dan ook binnen onze bevoegdheden als Brussels parlement. 

Beste collega’s, ik wil jullie aansporen om dat ook te doen. Stem “ja” of stem “neen”. Wij zijn volksvertegenwoordigers, en het volk heeft hier duidelijk een mening over, dat zien we aan onze overvolle mailboxen. Ik weet dat het voor sommigen moeilijk is om een keuze te maken, ik zou in dit kader zeggen: “vooruit met de geit” of “vat de koe bij de horens”.

De Brusselse Raad voor dierenwelzijn gaf een duidelijk advies: het is onaanvaardbaar om nog te slachten zonder verdoving. De vraag is niet: mogen dieren geslacht worden? De vraag is: gaan we dieren laten lijden tijdens het slachten? Het gaat erom zoveel mogelijk respect op te brengen voor dieren in de huidige context die we sowieso niet in 1-2-3 kunnen veranderen. Onze huidige maatschappij is wat ze is, maar ze is geëvolueerd, en blijft razendsnel verder evolueren. Dieren worden aanzien als wezens met gevoelens, en ze moeten als dusdanig behandeld worden. Brussel vandaag vegetariër maken, is onmogelijk, en ook niet de bedoeling. Wel de realiteit aanvaarden en vandaag al de omstandigheden verzachten en het lijden wegnemen, i.p.v. te blijven wachten. Wij willen een gulden middenweg vinden tussen die “harde” realiteit en het dierenwelzijn. Iets wat we kunnen doen met deze tekst.

Samen met mijn collega’s van DéFi en Groen hebben we hard gewerkt om te komen tot een evenwichtig en doeltreffend voorstel. Een voorstel dat respect opbrengt voor dieren en de geloofsgemeenschappen die betrokken zijn. 

Om juist te kunnen kiezen, moet je geïnformeerd zijn. Dank aan iedereen die de voorbije weken is komen getuigen. Het waren op sommige momenten pakkende uiteenzettingen die veel stof tot nadenken hebben gegeven. Dankzij die getuigenissen hebben we de kans gekregen om de zaken op een rijtje te zetten en op een objectieve manier te bekijken. Dat was voor Open Vld een prioriteit.

Persoonlijk vond ik de meest pakkende getuigenis de dierenarts die is komen getuigen en die in detail is komen uitleggen wat er gebeurt als een dier de keel wordt overgesneden.  Hoe het dier dat proces ervaart, op basis van wetenschappelijke consensus. Uit die uiteenzetting werd duidelijk dat een keelsnede aanzienlijke pijn en stress veroorzaakt. Het werd voor mij toen echt duidelijk dat slachten zonder voorafgaande verdoving onaanvaardbaar is.

Nu, er is enerzijds de wetenschap en de brede wetenschappelijke consensus, en er zijn anderzijds de religieuze aspecten. Wij wilden expliciet, als indieners, met dit voorstel rekening houden met die religieuze aspecten waar mogelijk. Geloven is een recht. Daarom ook dat we een bijkomend overleg met de erediensten zeker niet zomaar willen afwijzen. Wat binnen deze marges nog verbeterd kan worden, is altijd welkom. De dialoog is belangrijk en iedereen moet gehoord worden. 

Er zijn echter ook uiteenzettingen geweest die op zijn minst bedenkelijk genoemd konden worden, zoals die van neuroloog Dr. Guerit, wiens visie overduidelijk afweek van de zeer brede en quasi unaniem gedragen wetenschappelijke consensus wereldwijd. De beweringen van Dr. Guerit staan bijvoorbeeld lijnrecht tegenover die van wereldautoriteit op vlak van bewustzijn Steven Laureys. Het is dan ook zorgwekkend dat sommigen in dit parlement zijn betoog gebruiken als verantwoording om tegen het verbod stemmen. Twee of drie dissidente stemmen versus honderden publicaties die tot dezelfde conclusie zijn gekomen. Als we niet in wetenschappelijke consensus geloven, kunnen we even goed universiteiten en academische opleidingen afschaffen.

Bovendien vind ik het extra verrassend om te horen dat bepaalde parlementairen zich door zo’n betoog laten overtuigen; leden van een partij met een autoriteit als Frank Vandenbroucke die enorm gesteund heeft op de wetenschap en de wetenschappers om het beleid uit te tekenen in tijden van een pandemie.

De wetenschap is wat ze is: het gaat over representatieve onderzoeken met objectieve en controleerbare metingen die worden verzameld en geanalyseerd, zodat men er correcte conclusies uit kan trekken. Ik respecteer uiteraard alle politieke, sociale en persoonlijke redenen en opvattingen en heb zeker niet de pretentie dat onze weg de enige juiste is. Maar dan liefst niet op basis van het feit dat er geen wetenschappelijke consensus bestaat. Ik heb het in commissie reeds gezegd: Het zou een precedent kunnen scheppen voor vele discussies waar we ons moeten beroepen op wetenschappelijke expertise.

Nu, wat betreft het onverdoofd slachten op zich. Het is geen geheim dat mijn partij steeds heeft gepleit voor een algemeen verbod. We hebben ook steeds de nadruk gelegd op het feit dat we wéten dat dit een gevoelig en complex dossier is, waarbij verschillende gemeenschappen worden betrokken: niet alleen joden en moslims, maar ook de “gewone” burger met een hart voor dieren. Dat maakt het moeilijk. Het is niet de bedoeling van onze partij, en die van de mede-indieners, om bepaalde geloofsgemeenschappen te viseren. Dat is het nooit geweest, en dat zal het ook nooit zijn. Daarom dat we steeds hebben gepleit om met iedereen rond de tafel te gaan zitten. De sleutelwoorden zijn overleg, dialoog en participatief burgerschap. Om ons ervan te verzekeren dat we niet blindelings eenzijdig regeltjes opleggen vanuit de ivoren toren. Daarom hebben we ook op een juridisch antwoord gewacht. Daarom is het ook goed dat we de bemiddelaar uit Vlaanderen zijn parcours lieten uitleggen.

Open Vld heeft zich steeds bekommerd om dierenrechten. Het is  geen geheim dat ik graag dieren zie; ik neem ze zelfs mee naar het parlement. Ik heb dan ook geen Verdrag nodig om te weten dat dieren bewuste wezens zijn, in staat tot liefde, maar ook in staat om pijn en stress te ervaren. Dit kunnen we niet ontkennen. Het enige doel van dit voorstel is om ervoor te zorgen dat dieren die stress en pijn niet meer moeten ervaren.

Het is een consensustekst. Als compromis is men gekomen tot de methode van de omkeerbare verdoving, die respect heeft voor de geloofsbeleving en de dieren. Indien we tot een artikelsgewijze bespreking komen, volgt ook nog een amendement betreffende post cut stunning voor runderen. Bij hen is die omkeerbare verdoving momenteel nog niet mogelijk.

Dierenleed kan niet, in geen enkele context of situatie. Met deze tekst zal het dierenleed drastisch verminderen, en dat is het uiteindelijke doel. Ik herhaal: niet om bepaalde gemeenschappen te viseren. We hebben trouwens ook vanuit de geloofsgemeenschappen meerdere mensen gehoord die zelf ook voor het verbod op onverdoofd slachten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat, in se, niemand een ander wezen wil laten lijden. Maar religie wordt door iedereen anders beleefd, en dat maakt het moeilijk.

Ik hoop, collega’s,  dat jullie vandaag op een nuchtere manier naar onze tekst zullen kijken en hem juist zullen interpreteren. Dat jullie hem zullen nemen voor wat hij is: 

• een verplichte verdoving om komaf te maken met het dierenleed bij het slachten in ons gewest; 

• en een manier om onze Brusselse wetten gelijk te trekken met die van de Waalse en de Vlaamse regio. 

We kunnen vandaag een stapje verder zetten in het diervriendelijker maken van onze maatschappij.

Akkoord, er is nog werk aan de winkel. Akkoord, er zijn nog andere katjes te geselen, maar laat ons deze stap zetten om dierenleed al te verminderen. En dan kunnen we samen verder inspanningen leveren om dierenwelzijn verder te verhogen."